Zgrzytanie zębami to w pewnym sensie naturalny odruch. Wiekszość ludzi co jakis czas zgrzyta zębami i je zaciaska, to tzw. bruksizm. Dlaczego dzieci zgrzytaja zębami, jakie może mieć skutki oraz gdzie szukać przyczyny? Czy bruksizm kwalifikuje się do leczenia?
Co to jest bruksizm?
Bruksizm definiuje się jako powtarzającą się aktywność mięśni szczęki, charakteryzującą się zaciskaniem lub zgrzytaniem zębów. Można go podzielić na bruksizm czuwania i snu. Występuje u około 13% dorosłych. Dokładna etiologia bruksizmu jest wciąż nieznana i prawdopodobnie ma charakter wieloczynnikowy. Wyróżnia się dwa różne typy bruksizmu: bruksizm senny i bruksizm na jawie. Uważa się, że bruksizm na jawie jest bardziej powszechny, koncentruje się głównie na zaciskaniu zębów bez zgrzytania.
Dlaczego dzieci zgrzytają zębami – przyczyny?
Dzieci zgrzytają zębami prawdopodobnie z powodu mieszanki kilku różnych czynników. Wśród nich wyróżnia się czynniki psychlogiczne, czynniki środowiskowe oraz genetyczne. Badania sugerują, że bruksizm to przypadłość, która częściej wystepuje u chłopców, niemniej założenie to wymaga przeprowadzenia bardziej szczegółowych badniań.
Czynnikami dodatkowymi, które mogą powodować zgrzytanie zębów u dzieci są stres, lęk, zaburzenia snu, zaburzenia zdrowia psychicznego, problemy z uzębieniem (nierówne zęby, aparat ortodontyczny), bierne palenie (badania sugerują, że nawet umiarkowana ekspozycja na bierne palenie zwiększa ryzyko bruksizmu u dzieci)
Bardzo ciekawe wnioski niesie jedno z badań małych dzieci. Mianowicie wykazało ono, że wykazało, że dla dzieci w wieku szkolnym bruksizm może być sposobem na rozładowanie stresu. Ponadto dzieci bardzo wrażliwe i te narażone na lęk separacyjny częściej doświadczają bruksizmu.
Różne schorzenia zdrowia psychicznego moge mieć wpływ na częstotliwość występowania wzmożonego zgrzytania zębami u dzieci – np. nadpobudliwość psychoruchowa, znana jako ADHD.
Skutki zgrzytania zębami
Nagminne zgrzytanie zębami oraz ich zaciskanie, może prowadzić do:
- połamiania zębów – pokruszone zęby, starte, wrażliwe na zmianę temperatury
- cofania się dziąsła
- zaburzenia odżywania
- zaburzeń zdrowia psychicznego
- choroby stawu skroniowo-żuchwowego
- problemów ze snem
- bóle głowy – stały nacisk zaciśniętych zębów może powodować bóle głowy i szczęki
Leczenie bruksizmu
Leczenie bruksizmu koncentruje się głównie na kontrolowaniu uszkodzeń zębów i ograniczaniu skutków ubocznych. Praca nad poprawą higieny snu oraz zgłębienie sztuki samoregulacji może pomóc w opanowaniu bruksizmu.
Do ochrony zębów i szczęki stosuje się ochraniacze lub szynę nakładaną na zęby.
Przyczyny stresogenne udaje się wyeliminować dzięki rozpoznaniu stresorów u dziecka. Daje to podstawę do rozmowy na tematy, które powoduja stres i lęki. Czasem wystraczy rozmowa, niekiedy konieczna jest terapia u specjalisty. Pomocne w tym względzie może być znajomość technik samoregulacji, które pomagają rozładować stres.
Bruksizm senny jest bardzo mocno związany z jakością snu dziecka. Warto przyjrzeć się codziennej rutynie przed snem i zadbać o jego higienę dzięki:
- przewietrzeniu sypialni
- zaciemnieniu pokoju
- ograniczeniu elektroniki w dzień – definitywnie przed snem
- zapewnieniu lekkiej diety przed snem
- ciepłej kąpieli i myciu zębów
- nastroju przyjaznego dziecku, gdzie super sprawdza się wspólne zasypianie, czytanie przed snem, kołysanki lub relaksacyjna muzyka
Teorii rodzicielskich na to, dlaczego dzieci zgrzytaja zębami jest całkiem sporo. Jedną z nich jest przypuszczenie, że może to świadczyć o pasożytach w organiźmie dziecka. Temat w kontekście infekcji pasożytniczymi jelit a bruksizmem u dzieci pozostawiam otwarty, badania sugerują, bowiem, że istnieje statystycznie istotny związek między infekcjami pasożytniczymi i bruksizmem.
